Wielu inwestorów lokuje środki w ETF-y na kopalnie złota, takich jak GDX czy GDXJ, często nie zdając sobie sprawy z ich specyfiki i ryzyka. Warto poznać różnice między inwestowaniem w fizyczne złoto a spółki wydobywcze. Wiedza to klucz do podejmowania świadomych decyzji i lepszego zarządzania portfelem.

Złoto to nie to samo co kopalnie złota. Sprawdź, w co naprawdę inwestujesz

Wielu inwestorów mówi dziś: „Inwestuję w złoto”. Jednak po bliższym spojrzeniu na portfel okazuje się często, że zamiast fizycznego kruszcu lub ETF-ów replikujących cenę złota, posiadają fundusze inwestujące w akcje spółek wydobywczych. Warto zrozumieć, że ETF-y na kopalnie złota mają inną charakterystykę ryzyka i zachowują się inaczej niż samo złoto. Poznaj skąd biorą się te różnice, by świadomie zarządzać swoim portfelem.

Różnice między kopalniami złota a fizycznym złotem

ETF-y na kopalnie złota inwestują w akcje spółek zajmujących się wydobyciem złota. Wyniki tych funduszy zależą nie tylko od ceny złota, ale również od kondycji finansowej spółek, kosztów produkcji, zarządzania, a także sytuacji na rynku akcji. To oznacza, że nawet jeśli cena złota rośnie, wartość ETF-u może nie rosnąć proporcjonalnie, a w niektórych okresach może nawet spadać.

Z kolei ETF-y na fizyczne złoto mają na celu odwzorowanie ceny samego metalu. Inwestorzy uzyskują bezpośrednią ekspozycję na zmiany cen złota, bez wpływu czynników związanych z działalnością spółek.

Dlaczego inwestowanie w GDX i GDXJ może być wyzwaniem dla inwestora defensywnego?

ETF-y na kopalnie złota cechuje wysoka zmienność i posiadają efekt dźwigni operacyjnej. Oznacza to, że zyski spółek mogą rosnąć szybciej niż cena złota podczas wzrostów, ale również szybciej spadać podczas korekt. Inwestor defensywny, który ceni stabilność, może odczuwać frustrację, gdy długoterminowo pozostaje na stratach, mimo wzrostów cen złota na rynku.

Różnice w wynikach: przykładowe dane GLD vs GDX

Poniżej wyniki ETF GLD i GDX  za okres od 2006 do teraz 30 maj 2025.

• GLD ETF na fizyczne złoto: +416%

• GDX ETF na akcje kopalnii: +31%

W tym okresie cena złota wzrosła, ale ETF-y na kopalnie złota notowały spadki. To przykład sytuacji, w której inwestycja w akcje spółek wydobywczych nie była jednoznaczna z zachowaniem samego kruszcu.

Różnice w wynikach: przykładowe dane GLD vs GDX vs GDXJ

Dane z ETF GDXJ sa dostepne tylko od 2009 więc sprawdźmy wyniki od 2009 teraz czyli 30 czerwca 2025.

• GLD: +206%

• GDX: +20%

• GDXJ: -39%

Różnice w wynikach przykładowe dane GLD, GDX, GDXJ od 2022 -06.2025

Poniżej wyniki tych trzech instrumentów, za okres kiedy złoto zanotowało dynamiczny wzost ceny.

• GLD: +86%

• GDX: +114%

• GDXJ: +125%

Dźwignia operacyjna: jak to działa w kopalniach złota?

Akcje spółek wydobywczych są bardziej wrażliwe na zmianę ceny złota — to tzw. efekt dźwigni operacyjnej. Poznaj mechanizm skąd się to bierze.

📊 Przykład:

• Koszt wydobycia 1 uncji: 1200 USD
• Cena złota:
  • Przed wzrostem: 1600 USD → zysk spółki wydobywczej 400 USD
  • Po wzroście do 2000 USD: zysk spółki wydobywczej 800 USD

➡️ Cena złota wzrosła o 25%, ale zysk spółki o 100%.
➡️ To właśnie mechanizm dźwigni: większa zmienność zysków przy mniejszych zmianach cen złota.

⚠️ A w przypadku spadków?

• Spadek ceny złota o 10% może przełożyć się na dużo większy spadek zysków (lub wręcz na stratę) w firmie wydobywczej.
• Dlatego akcje kopalń reagują mocniej w obu kierunkach — wzrostów i spadków.

Czy kopalnie mają sens w portfelu?

ETF-y na kopalnie mogą mieć miejsce w strategii inwestora, który:

• aktywnie zarządza pozycją,
• ma świadomość większej zmienności,
• liczy na dynamiczny wzrost ceny złota i chce mieć potencjalnie większą ekspozycję (z dźwignią operacyjną),
• akceptuje wyższe ryzyko charakterystyczne dla akcji spółek surowcowych.

Podsumowanie

✅ ETF-y na złoto (np. GLD, IAU, PHYS) oferują ekspozycję na cenę kruszcu i są często wybierane jako forma ochrony kapitału.

⚠️ ETF-y na kopalnie (np. GDX, GDXJ) to inwestycja w rynek akcji i wyniki konkretnych firm — z wyższym potencjałem zysku, szczególnie w określonych okresach, ale też wyższym ryzykiem.