Wprowadzenie
Pojawienie się pandemii oraz postępująca cyfryzacja gospodarki sprawiają, że cloud, czyli chmura obliczeniowa, staje się centrum nowych doświadczeń cyfrowych. Otwierając ten dokument, nawet jeśli nie do końca zdajesz sobie z tego sprawę, prawdopodobnie wykorzystujesz cloud computing. Korzystanie z usług online, wysyłanie wiadomości pocztą elektroniczną, edytowanie dokumentów lub przechowywanie plików, oglądanie filmów i słuchanie muzyki coraz częściej możliwe jest właśnie dzięki działającej w tle chmurze obliczeniowej.
Szacuje się, że do końca 2022 r, globalna sprzedaż tej branży osiągnie wartość 544 mln USD, co oznacza 20% wzrost w stosunku do roku poprzedniego. Według Gartner, w ciągu najbliższych kilku lat, wydatki na chmurę przewyższą wydatki na tradycyjnie pojmowane IT.
Czym jest chmura?
Termin cloud, czyli po polsku „chmura”, stanowi metaforę nowego sposobu łączenia urządzeń, takich jak komputery i serwery, wykorzystującego Internet, jako główne narzędzie. Cloud computing to świadczenie usług komputerowych – serwerów, pamięci masowej, baz danych, sieci, oprogramowania i analiz wywiadowczych, za pośrednictwem Internetu – chmury.
Wśród korzyści wynikających z włączenia chmury w operacje firmy znajdują się:
Skalowalność i mobilność: dzięki temu, że dane i aplikacje znajdują się w chmurze, użytkownicy mogą z nich korzystać za pośrednictwem dowolnego urządzenia oraz z dowolnego miejsca oferującego połączenie z Internetem.
Zarządzanie kosztami: korzystanie z cloud pozwala firmom zredukować koszty, ponieważ nie muszą one nabywać niezbędnego sprzętu, a także nim zarządzać. Mogą one pozwolić sobie także na utrzymywanie mniejszych ekip IT, jako że do ich dyspozycji pozostaje wiedza, a także siła robocza zapewniana przez dostawcę usługi w chmurze.
Odzyskiwanie danych: przechowywanie informacji w chmurze umożliwia użytkownikom dostęp do danych nawet wtedy, gdy urządzenia (komputer, tablet, smartfon) nie działają, co pozwala na szybkie odzyskanie danych utraconych w przypadku problemów technicznych, katastrofy lub utraty zasilania.
Zróżnicowanie usług
Segment cloud computing obejmuje kilka rodzajów usług i modeli dostosowanych do potrzeb użytkownika.
Chmura publiczna vs prywatna vs hybrydowa
Chmura publiczna: model, w którym ze środowiska chmury korzystać można za pośrednictwem ogólnodostępnej sieci, czego zaletą dla klienta jest niski kosz początkowy oraz wysoka skalowalność. Wadą tego modelu jest zwiększone ryzyko wynikające z faktu, że z tej samej chmury korzysta wiele firm i organizacji.
Chmura prywatna: w tym przypadku, zasoby obliczeniowe przeznaczone są wyłącznie dla jednej organizacji, a wykorzystywany sprzęt jest całkowicie oddzielny. Środowisko chmury dostępne jest jedynie dla tej organizacji, za pomocą dopuszczonego do tego celu sprzętu i protokołów autoryzacji. Spośród wszystkich modeli wdrożeniowych chmury, ten właśnie zapewnia klientom największą kontrolę nad bezpieczeństwem danych oraz większą elastyczność w przydzielaniu zasobów obliczeniowych.
Chmura hybrydowa: elastyczny i przystępny cenowo model, łączący elementy chmury publicznej i prywatnej. Zwiększenie pojemności chmury prywatnej jest procesem złożonym i wiążącym się zawsze z większymi kosztami, niż w przypadku chmury publicznej. Zazwyczaj, klienci decydujący się na model hybrydowy, mają tendencję do alokowania najbardziej wrażliwych danych w prywatnej części modelu, podczas gdy mniej krytyczne dane są przechowywane w części publicznej.
Oprócz trzech wyżej wymienionych modeli, dostępne są także inne warianty, w tym chmura społecznościowa. Jest to rodzaj chmury prywatnej, owoc współpracy różnych firm korzystających z niej razem, by osiągnąć wspólny cel. Korzystając z tej samej infrastruktury, organizacje te mogą uzyskiwać dostęp do danych czy zasobów oraz dzielić się nimi między sobą. Przykładowo, aby konsumenci mogli korzystać z bankomatów, banki muszą dysponować wspólną infrastrukturą, która umożliwia im szybki dostęp do danych i informacji o poszczególnych kontach.
IaaS vs PaaS vs SaaS: to rozróżnienie usług w zależności od poziomu odpowiedzialności, jaką dana firma chce na siebie wziąć w zarządzaniu swoimi potrzebami w zakresie cloud computing.
Infrastructure as a Service (IaaS): najbardziej podstawowa usługa cloud, w której dostawcy udostępniają jedynie infrastrukturę chmury – virtual machines (VM), serwery itp. Oznacza to, że klienci korzystają z własnych systemów i aplikacji, zarządzają nimi, przechowują informacje i własne sieci w ramach infrastruktury udostępnianej przez inny podmiot.
Przykłady: AWS (Amazon), Microsoft Azure, Google Cloud Infrastructure, etc.
Platform as a Service (PaaS): odnosi się do usług cloud computing stwarzających, na żądanie klienta, środowisko do rozwijania, testowania i zarządzania własnym oprogramowaniem. Kategoria PaaS powstałaby umożliwić programistom szybkie tworzenie aplikacji internetowych lub mobilnych, bez potrzeby konfigurowania lub zarządzanie infrastrukturą niezbędną do funkcjonowania serwerów, pamięci masowej, sieci i baz danych, niezbędnych do tworzenia aplikacji.
Przykłady: Windows Azure (Microsoft), Force.com (Salesforce), Google App Engine, SAP, etc.
Software as a Service (SaaS): usługa, w której dostawca jest odpowiedzialny za zarządzanie oprogramowaniem i infrastrukturę bazową, w tym za konserwację, aktualizacje, bezpieczeństwo itp.
Przykłady: Serviços de streaming, Gmail (Google), Zoom, etc.
Rozwój branży
Gartner szacuje, że w 2025 r. wydatki przedsiębiorstw na chmurę publiczną przewyższą wydatki na tradycyjne IT. Oznacza to, że pod koniec tego okresu, usługi takie jak IaaS, PaaS i SaaS będą stanowiły ponad 50% wydatków na IT.
Firmy obecne w branży
Jeśli chodzi o model IaaS i PaaS, na rynku dominują duże firmy technologiczne, takie jak Amazon, Microsoft i Google, które oferują usługi na dużą skalę.
Amazon Web Services (Amazon): AWS to najbardziej “dojrzała” chmura obliczeniowa na rynku, oferująca szeroki zakres usług dla praktycznie każdego użytkownika końcowego, od programistów indywidualnych, po duże przedsiębiorstwa oraz rządy. Firma stworzyła chmurę AWS 11 lat temu, utrzymując od tego czasu niezachwianą pozycję lidera na rynku. W 2021 roku AWS wygenerowała 62 mln USD przychodów, które przełożyły się na zyski w wysokości 18,5 mln USD.
Azure (Microsoft): Microsoft jest największym konkurentem Amazon w tym segmencie. Azure oferuje szeroki zakres usług dostosowanych specjalnie do potrzeb firm, które już korzystają z produktów firmy Microsoft (np. Windows, Office 365 itp.). Azure jest najpowszechniej stosowaną usługą cloud wśród dużych organizacji – korzysta z niej 95% firm z listy Fortune 500.
Google Cloud (Google): Usługa chmury Google, choć nadal daleko w tyle za wspomnianymi liderami branży, staje się trzecią, co do wielkości siłą na rynku cloud computing. W celu zmniejszenia dystansu do Azure i AWS oraz zwiększenia sprzedaży, gigant technologiczny zainwestował znaczne środki w segment, który nie osiągnął jeszcze rentowności, generując w 2021 r. straty w wysokości 3 mln USD.
Alibaba Cloud (Alibaba): Chińska firma zajmuje 4. miejsce pod względem wielkości usług cloud computing, która w 2021 roku wygenerowała 9 mln USD. Według niektórych źródeł branżowych, posiada blisko 40% udziału w rynku w Chinach, jednak biorąc pod uwagę niską penetrację rynku międzynarodowego, w skali globalnej wskaźnik ten wynosi około 6%.
Saas
Jeśli chodzi o Software as a Services, jako usługę, rynek jest tu znacznie bardziej fragmentaryczny. Obejmuje olbrzymią ilość usług w różnych branżach, m.in. streaming, customer relations, design i reklamę, wideokonferencje, handel detaliczny, bezpieczeństwo cybernetyczne.